Crna Gora želi da razvija sopstvene, ali i da bude deo svemirskih programa EU

Crna Gora želi da razvija sopstvene, ali i da bude dio svemirsih programa Evropske unije, navodi se u informaciji koju je usvojila Vlada na poslednjoj sjednici.

Kako je navedeno, na inicijativu premijera Dritana Abazovića, Ministarstvo nauke i tehnološkog razvoja preduzelo je aktivnosti na pripremi kreiranja neophodnih preduslova za podsticanje istraživanja svemira i razvoja povezanih tehnologija u Crnoj Gori.

- Zbog postojećih infrastrukturnih i kadrovskih kapaciteta u Crnoj Gori, istraživanja svemira i razvoj svemirskih tehnologija nisu bili u fokusu državnih politika. Ipak, posljednjih godina, bilježi se interesovanje pojedinaca i institucija u Crnoj Gori za priključivanje programima i projektima koji se odnose na svemirska istraživanja na nivou Evropske unije - stoji u dokumentu.

Jedan takav projekat, navodi se, realizovao je Fakultet za informacione sisteme i tehnologije Univerziteta Donja Gorica, finansiralo ga je nekadašnje Ministarstvo nauke kroz Program dodjele grantova za inovativne projekte. Takođe, u nekoliko navrata tokom 2017. i 2018. godine, predstavnici resora nauke održali su sastanke sa predstavnicima Evropske svemirske agencije (ESA). Dodatno, ovom oblašću samostalno su se bavili i entuzijastični pojedinci, među kojima su i tim Montenegro Space Research.

- Na sam pomen svemirskih istraživanja i tehnologija, prva asocijacija su opsežni istraživački programi na kojima su angažovani izvrsni i veliki istraživački timovi, komplikovane svemirske tehnologije, i kompleksne procedure lansiranja istih u svemirski prostor, ali i budžeti koji se mjere milijardama eura. Međutim, ono što promiče običnom čovjeku jeste činjenica da svemirske tehnologije, podaci i usluge, čine neizostavan dio našeg svakodnevnog života i imaju brojne primjene u telekomunikacionom sektoru, navigacionim sistemima, predviđanju i djelovanju u vanrednim situacijama, saobraćaju, energetskoj infrastrukturi, poljoprivredi, očuvanju životne sredine i dr. - navedeno je.

Ako uzmemo u obzir moguće primjene svemirskih tehnologija, te činjenicu da Crna Gora mora ići u korak sa savremenim tehnološkim razvojem, koji obuhvata i razvoj ovih tehnologija, postoji ogroman potencijal koji kao država možemo iskoristiti pridruživanjem postojećim istraživačkim infrastrukturama i razvojem crnogorskog programa podsticanja istraživanja svemira.

- Prvi je kreiranje baze eksternih eksperata koji se bave svemirskim istraživanjima i razvojem svemirskih tehnologija, ali i kreiranjem nacionalne baze pojedinaca i institucija koji su u Crnoj Gori zainteresovani za ovu tematiku, a po osnovu zasebnih javnih poziva - navodi se u dokumentu.

Takođe, na inicijativu predsjednika Vlade Crne Gore, Ministarstvo će prikupiti podatake o istraživačkom programu NVO Montenegro Space Research, urditi procjenu istraživačkog programa, utvrditi potrebe, te razmotriti modalitete podrške od strane Vlade Crne Gore.

Treći korak je formiranje Nacionalnog tima za izradu analize stanja, potreba i mogućnosti u oblasti istraživanja svemira i svemirskih tehnologija u Crnoj Gori, sa Planom rada 2024-2028. godine.

- Sastav Nacionalnog tima činiće predstavnici kabineta predsjednika Vlade Crne Gore, Ministarstva nauke i tehnološkog razvoja, Ministarstva kapitalnih investicija, drugih resornih ministarstava čija uloga se procijeni kao značajna, predstavnici akademske i inovacione zajednice, kao i predstavnici NVO sektora, i istaknuti eksterni ekspert iz oblasti, za čiji angažman je potrebno obezbijediti dodatno finansiranje iz budžetskih rezervi, s obzirom na činjenicu da važećim Zakonom o budžetu Crne Gore za 2023. godinu nisu planirana sredstva za ove namjene, te je potrebno sprovesti procedure javne nabavke konsultanstke usluge - zaključuje se u informaciji.