Prebijanje dugova na banjalučkoj berzi - Zaživjeće i elektronske mjenice

- Ono što nas posebno raduje jeste to da se u posljednje vrijeme povećava broj učesnika, a samim tim i kompenzovani iznosi. Osim toga, ovaj način pogodan da se izmire obaveze uz istovremenu naplatu potraživanja prepoznaje i sve više učesnika iz FBiH, otprilike sada ih ima oko 400 - kazao je Božić, dodajući da je lani, kada su se privrednici i javni sektor u Srpskoj rasteretili za oko 150 mil KM, u kompenzacijama učestvovalo 2.561 učesnik.

Godinu ranije, 2.481 učesnik kompenzovao je 84,4 mil KM obaveza i potraživanja, dok je tokom 2022. godine 2.437 učesnika prebilo 75,4 mil KM.

Kompenzacije će, istakao je Božić, za sada biti nastavljene u dosadašnjem okviru, dok bi mogućnost rada na elektronskoj mjenici bio veliki iskorak.

- Vlada RS je usvojila 2023. godine izvještaj radne grupe koja je preporučila uvođenje elektronske mjenice. Uradili smo i testnu fazu sa nekim bankama, tako da je preostalo još samo da sa Ministarstvom finansija usaglase izmjene Zakona o MLK koje bi omogućile uvođenje elektronskih mjenica - naglasio je Božić.

S obzirom na to da već imamo razvijenu mrežu korisnika, elektronske mjenice bi mnogo pomogle privredi, u smislu da se dođe do instrumenta koji bi, tvrdi on, mogao poslužiti i za plaćanje između subjekata koji imaju kredibilitet. Elektronska mjenica bi se mogla unovčiti i kod banaka i faktoring kuća.

- To bi bila dodatna funkcionalnost koja bi omogućila da se kroz sistem za multilateralne kompenzacije izdaju elektronske mjenice kao neopozive izjave da će nešto biti plaćeno. Primjera radi, ako imate dobrog kupca koji plaća na odgođeno, vi biste to obećanje mogli da iskoristite da platite svoju obavezu, ako neko prihvata. U slučaju da nema novca, išlo bi se u blokadu - objasnio je Božić, podsjećajući da bi to bio dodatni instrument koji bi povećao likvidnost.

Propisi

Zakon o jedinstvenom sistemu za multilateralne kompenzacije i cesije usvojen je 2014. godine na zahtjev Privredne komore RS. Samo dvije godine kasnije zakon je pretrpio izmjene kako bi na osnovu iskustava iz prve obavezne multilateralne kompenzacije, koja je održana u oktobru 2015. godine, bio unaprijeđen kompletan sistem.